نهاوند شهری با جاذبه های توریستی در دل استان تاریخی همدان
آیا تا به حال در مورد سفر به نهاوند فکر کردهاید؟ خب قطعا شاید تا به امروز حتی نام نهاوند نیز به گوش شما نخورده باشد. اکثر ما همیشه سفرهایی را ترجیح میدهیم که نزدیکمان باشد و یا اطرافیان ما تجربه آن را داشته باشند. معمولا دوست نداریم یک سفر جدید را تجربه کنیم چون نگران تلف شدن لحظات خودمان هستیم. اما نهاوند جایی نیست که نگران تلف شدن لحظات خود باشید. جاهای دیدنی نهاوند بسیار زیاد هستند و به آن شهر سرابهای نه گانه میگویند. نهاوندی شهری تاریخی، باستانی و دارای جاذبههای طبیعی بیشمار است. قطعا سفر به نهاوند برای شما بسیار خاطرهانگیز خواهد شد. اگر هنوز هم شک دارید که راهی این سفر شوید، پس با همدان توریسم همراه باشید تا جاهای دیدنی نهاوند را بهتر بشناسید.
نهاوند، شهری باستانی در غرب ایران
خب قطعا قبل از هر رابطهای، دو طرف باید به یکدیگر معرفی شوند. به همین دلیل بهتر است قبل از صحبت در مورد جاهای دیدنی نهاوند ، خود نهاوند را به شما معرفی کنیم. نهاوند یک شهر بسیار زیبا واقع در جنوب شرقی استان همدان است. شاید زمانی که صحبت از استان همدان به میان میآید، تنها تصوری که در ما ایجاد میشود، غار علیصدر است. اما غار علیصدر تنها جایی نیست که میتوانید در همدان به آن سر بزنید.

همدان در غرب ایران قرار دارد و آن را تنها به دلیل وجود غار علیصدر میشناسند. این در حالی است که جاهای دیدنی نهاوند آنقدر زیبا و بیشمار هستند که برای بازدید از تمام آنها، چند روزی زمان لازم خواهید داشت. نهاوند یک شهر بسیار قدیمی و قدمت هفت هزار ساله است. این یعنی قدمت این شهر به حدود دوران مس و مفرق باز میگردد. در آن زمان حتی ایرانی وجود نداشته و این یعنی تاریخ و فرهنگی بسیار غنی در این شهر انتظار شما را میکشد.
این شهر ۱۶۷۰ کیلومتر مربع وسعت دارد و حدود هفت درصد از مساحت کل استان همدان را به خود اختصاص داده. در نتیجه نباید تصور کنید که نهاوند یک شهر کوچک است که در عرض یک روز میتوانید تمام جاذبههای آن را برسسی کنید.
نام نهاوند به چه معناست؟
نام بسیاری از شهرهای ایرانی دارای معنای خاصی هستند. این مساله در مورد نهاوند نیز صدق میکند. نهاوند در دوران مختلف بارها و بارها تغییر نام داده. جالب است بدانید که زمانی به آن ” نوح آورد” میگفتند. در حال حاضر بر اساس تحقیقات انجام شده انجمن زبان فارسی، به این نتیجه رسیدهاند که نهاوند از دو بخش “نها” و “وند” تشکیل شده. نها در زبان فارسی کهن به معنای پیش و “وند” از “وندیدن” به معنای نهادن تشکیل شده.
پس در حقیقت میتوان نتیجه گرفت که نهاوند به صورت کلی یعنی نهاده در پیش رو و به نوعی تمثیل آبادی جلویی است. اما هنوز هم که هنوز تردید و گمانه زنیهای زیادی در این مورد انجام میشود و هر کدام از متخصصان نظر منحصر به فرد خود را در این مورد دارند.
جاهای دیدنی نهاوند
اگر بخواهیم در مورد جاهای دیدنی نهاوند صحبت کنیم، بهتر است آن را دسته بندی نماییم. نهاوند شهری با حدود ۲۰۰ جاذبه تاریخی مختلف است که حدود ۱۰۰ مورد از آنها ثبت ملی شدهاند. خب قطعا دیدن ۲۰۰ مورد از جاهای دیدنی نهاوند بسیار دشوار است. پس بهتر است آنها را به دو دسته جاذبههای تاریخی و جاذبههای طبیعی تقسیم کنیم و تنها معروفترین موارد را ذکر نماییم.
نمای ۳۶۰ از نهاوند
جاهای دیدنی نهاوند ، جاذبههای تاریخی
همانطور که عرض کردیم، بهتر است برای بررسی بهتر جاهای دیدنی نهاوند ، آن را به دو دسته مختلف تقسیم کنیم. در اینجا قصد داریم تا ابنیه تاریخی و مکانهای تاریخی نهاوند را به شما معرفی نماییم.
اگر در شهر نهاوند سری به محله علی آباد بزنید، در کوچهای با نام کوی حاج آقا تراب، حمامی قدیمی به چشم شما خواهد خورد. این حمام قدیمی در سال ۱۳۶۵ ثبت ملی شده و حدود ششصد و هفتاد متر مربع مساحت دارد. حمام به دو بخش زنانه و مردانه تقسیم میشود. از طرف دیگر هر بخش دارای قسمتهایی همچون حمام گرم و سرد، تونخانه، خزینه و هشتی ارتباطی است.
سالهای سال این حمام به مردم نهاوند خدمت کرد تا اینکه نهایتا با صرف هزینهای بالغ بر چهارصد میلیون ریال، آن را تبدیل به موزه مردمشناسی کردند. این موزه در روز جهانگردی افتتاح شد و مسئولین این شهر تلاش کردند تا با قرار دادن مجسمه افراد محلی، سنتها و روش زندگی مردم این دیار را به همه ایرانیان نشان دهند.
دیدن این موزه خالی از لطف نخواهد بود و شما علاوه بر لذت بردن از قدمت باستانی ساختمان حمام و تزئینات داخلش، میتوانید از مجسمه و ماکتهایی که درون آن قرار گرفتهاند نیز لذت ببرید. ماکتها دارای لباسهای محلی هستند و حس و حال بسیار جالبی دارند.
-
مقبره نعمان ابن مقرن یا همان باباپیر
معمولا رسم است که تنها برای افراد معروف، مشهور و به صورت کلی محبوب مقبره میسازند. اما این مقبره کاملا با تمام مقبرههای داخل ایران متفاوت است. مقبره نعمان اب مقرن را یکی از جاهای دیدنی نهاوند میشناسند و بسیاری از گردشگران هر ساله از آن بازدید میکنند. جالب است بدانید که نعمان اب مقرن یکی از فرماندهان و سرداران عرب بودن که در جنگ فتح الفتوح یا همان جنگ نهاوند، فرماندهی بخشی از لشگر را به عهده داشته. این فرمانده عرب در سال بیست و یک هجری مصادف با ششصد و چهل و دو میلادی به نهاوند حمله کرد و سه روز این شهر را تحت محاصره نگه داشت.
سرانجام در یک درگیری، به دست فیروزان، یکی از فرماندهان پرافتخار ایرانی کشته شد. حالا پس از گذشت حدود هزار و پانصد سال، در ۵ کیلومتری شمال غرب نهاوند، مقبرهای برای جسد این فرمانده ساختهاند تا همیشه این پیروزی برای مردم نهاوند ماندگار شود. در نتیجه این مقبره فرمانده عرب را میتوان یادگار دوران اقتدار ایران دانست. این مقبره در مسیر جاده نهاوند به کرمانشاه قرار دارد.

خیابان ابوذر شهر نهاوند در بافت قدیمی شهر واقع شده. در کوی حاج خدارحم و در نزدیکی مسجد حاج خدارحم، خانهای خشتی و زیبا با نام خانه قدوسی قرار دارد. سازمان میراث فرهنگی شهرستان نهاوند این خانه را به عنوان پایگاه خود انتخاب کرده و در آن مشغول به فعالیت است و این به دلیل ارزش خاصی است که در میان ابنیه تاریخی نهاوند دارد.
این خانه در اصل به شیخ علی قدوسی تعلق دارد که از عالمان قدیمی نهاوند بوده. از همان ابتدا با دیدن سردر ورودی زیبای خود، شما را مبهوت خود میکند. دو ستون بسیار زیبا در کنار این سردر با عظمت وجود دارند که ابهت و جلال این ساختمان را دو چندان کردهاند.
آجر کاریهای تزئینی و قوسهایی که به شکل شاخ قوچ هستند، واقعا دیدنی و چشم نواز اند. مهمترین بخش این خانه، حیاط اندرونی آن است. این حیاط بسیار وسیع بوده و آجرکاریهای بسیار هنرمندانهای را داخل آن میتوانید مشاهده کنید.
-
تپه و دهکده قدیمی گیان

در ۱۹ کیلومتری غرب نهاوند و در دل جاده جنگلی گیان، تپه و دهکدهای باستانی با قدمت هفت هزار سال وجود دارد. اولین بار پروفسور گریشمن بعد از ۱۹ لایه خاکبرداری در سال ۱۹۳۲ میلادی، آثاری باستانی را یافت. این آثار باستانی نشان میدادند که تمدن نهاوند، حداقل به ۳۷ قرن پیش از میلاد مسیح باز میگردد.
این منطقه یکی از مناطقی بوده که قوم آریایی اولین بار برای سکونت انتخاب کرده. تمدنی که در اینجا شکل گرفته، حاصل استقرار هفت هزار ساله قوم آریایی بوده و از ارزش باستانی بسیار زیادی برخوردار است. متاسفانه به دلیل عدم توجه مسئولین به این بخش، آثار باستانی هفت هزار ساله منطقه گیان رو به نابودی هستند.
خوشبختانه در اثر حفاریهای مختلف، ظروفی سفالی و آثار باستانی زیادی از این منطقه به دست آمده که به خوبی در موزه ایران باستان از آنها مراقبت میشود. پس قطعا این تگه و دهکده را میتوان یکی از جاهای دیدنی نهاوند دانست که حتما باید از آن بازدید کنید.
-
مسجد جامع نهاوند

هر شهری، چه کوچک باشد و چه بزرگ، در دل خود مسجد جامعی زیبا دارد. معمولا در همه شهرها، این مساجد جامع بسیار قدیم و دلنواز هستند. دقیقا همانند هر شهر دیگری، مسجد جامع نهاوند را نیز میتوان یکی از جاهای دیدنی نهاوند دانست. در مرکز شهر نهاوند، در کنار بازار و در شمال غرب میدان قیصریه، مسجد جامع نهاوند واقع شده. از گذشته تا به امروز با بانگ اذان، بازاریان کار و کسب را تعطیل میکنند و گروه گروه داخل مسجد حاضر میشوند.
از نظر بنا، این مسجد به شکل مستطیل ساخته شده و دارای ۱۲ متر عرض و ۱۷ متر طول است. ستونهای این مسجد به شکل مکعبهای ضخیم ساخته شده و در برابر زلزلههای مختلفی که در این سالهای طولانی اتفاق افتاده، به خوبی مقاومت کرده است. بر اساس گفته محققان، بنای اصلی مسجد جامع نهاوند به دوره سلجوقیان باز میگردد.
ظاهر این مسجد بسیار ساده و بی آلایش است. در حقیقت شما هیچ گونه تزئیناتی در این مسجد مشاهده نمیکنید. با قدم گذاشتن در مسجد جامع نهاوند، حس غریبانهای به شما دست میدهد. مصالح به کار رفته در این مسجد تنها خشت خام، سنگه لاشه، آجر، خاک رس و ملاتی با نام لوویی هستند. یک کتیبه باستانی در این مسجد قرار دارد که نشان دهنده احداث آن در عصر سلجوقیان است. از طرف دیگر در دوران صوفی نیز یک بار این مسجد را مرمت کردند و حال آن کتیبهای باستانی دیگر شده که میتوانید از آن بازدید نمایید.
-
مقبره شیخ ابوالعباس نهاوندی، معروف به درب شیخ

شیخ ابوالعباس احمد ابن محمد ابن فضل نهاوندی یکی از عرفای معروف سده چهارم ه.ق بوده که در دوره حکومت عضد الدوله دیلمی زندگی میکرده. مزار او در محله قدیمی درب شیخ نهاوند قرار دارد. جالب است بدانید که دقیقا داخل مقبره او، مزار شیخ ابوالعباس نهاوندی نیز واقع شده.
بازدید از این بنا از نظر تاریخی بسیار ارزشمند است و از طرف دیگر بر سر مزار دو تن از نامداران و عارفان نهاوند نیز خواهید رفت. سنگ قبری که بر روی مزار این بزرگوار قرار دارد، به دوران قاجاریه باز میگردد.
-
موزه تاریخ و فرهنگ نهاوند
در محله درب شیخ و در نزدیکی مقبره شیخ ابوالعباس نهاوندی، موزه تاریخ و فرهنگ نهاوند قرار دارد. این موزه دقیقا در خیابانی که به خیالان پیروزی منتهی میشود و در کنار ساختمان فعلی شهرداری نهاوند واقع شده. قطعا زمانی که به یک شهر تاریخی با قدمت هفت هزار سال سفر میکنید، باید انتظار دیدن موزه تاریخ و فرهنگی پربار و غنی را داشته باشید.
البته به صورت کلی متاسفانه در شهرهای ایران به آثار تاریخی و فرهنگی اهمیت زیادی نمیدهند و معمولا در طی حفاریهای غیر اصولی از بین میروند. اما با این حال آثاری بسیار باستانی و دیدنی در این موزه قرار دارند که دیدن آنها اصلا خالی از لطف نیست.
ظاهر ساختمان بسیار ساده و دارای نمای خشتی سنتی زیبایی است که حس تاریخی بودن را به شما منتقل میکند. از نظر معماری هم این ساختمان را میتوان همانند معماری دوره اسلامی – ایرانی دانست که ساختمانها دارای ایوانهای مختلفی بودند.
یکی از قسمتهایی که قطعا چشم شما را به خود جذب میکند، قسمتی است که در آن اسکلتی نسبتا کاملا از دوران گذشته نگهداری میشود. اگر به استخوانهای آن دقت کنید، خواهید دید که چقدر ابعاد نیاکان ما با ما تفاوت دارند. از طرفی این اسکلت به طرز عجیبی در طی این سالها سالم و بدون آسیب باقی مانده.
جاهای دیدنی نهاوند ، جاذبههای طبیعی
همانطور که عرض کردیم، نهاوند علاوه بر جاهای تاریخی وب استانی، جاذبههای طبیعی بسیار زیادی دارد. این شهر را به نام شهر سرابها نیز میشناسند. شاید تصور کنید که منظور از سراب همان چیزی است که در اثر گرما و به دلیل شکست نور میبینید. اما اینطور نیست. سراب از دو کلمه “سر” و “آب” گرفته شده و منظور از آن، سرچشمه است. خاک نهاوند آهک زیادی دارد و به همین در اثر بارش باران آب راحتی وارد ذخایر زیرزمینی میشود. به همین دلیل در جای جای این شهر زیبا، از دل خاک و سنگ چشمههای زلال و گوارایی میجوشد.
-
سراب گیان ، یکی از معروفترین جاهای دیدنی نهاوند
در ۲۱ کیلومتری جنوب غرب نهاوند، دقیقا در همان منطقه باستانی و تپه گیان، چشمهای زلال از دل خاک میجوشد. وجود این سراب، عامل به وجود آورنده بیش از ۱۰۰ هکتار جنگل و مراتع سرسبز شده که واقعا دیدنی هستند. این سراب در حدود ۲۵۰۰ لیتر در ثانیه اب از دل خود بیرون میدهد و این برای مصارف کشاورزی و آشامیدن مردم منطقه کافیست.
در این مسیر درختان تنومند و کهن سالی همچون بلطو، زالزالک یا همان گویچ، بید، گردو، زبان گنجشک، داغ داغان، آلوچه، انجیز، مو، ون، گلابی و بادامک وحشی به چشم میخورند. سراب گیان را میتوان یکی از زیباترین و مهمترین جاهای دیدنی نهاوند در زمینه جاذبههای طبیعی دانست. این منطقه واقعا سرسبز، دیدنی و جذاب بوده و قطعا از دیدن آن سیر نخواهید شد.
-
سراب گامسیاب یا همان گاماساب
سراب گامسیاب یا همان گاماساب، نام یکی از جاهای دیدنی نهاوند است که طولانیترین رودخانه کشور در آنجا به چشم میخورد. سرچشمهای از دامنه ارتفاعات کوه گرو آغاز میشود و به سمت پایین میآید و طویلترین رودخانه کشور را شکل میدهد. این سراب در ۱۹ کیلومتری جنوب شرق نهاوند قرار دارد و در مسیر کوه گرو ادامه دارد. این سرچشمه آب رودهایی مانند حرم آب، خرم رود و قلقل رود را تامین میکند. پس از آن به مناطق مسکونی میرسد و مردم منطقه را سیراب مینکد. سپس به رودهای سیمره و قرهسو رسیده و در ادامه به رود کرخه میرسد و در نهایت با رود هورالعظیم یکی میشود.
جالب است بدانید که در استان کرمانشاه به این رود قرهسو میگویند. در استان لرستان این رود را سیمره نامگذاری کردهاند و در استان خوزستان به آن کرخه میگویند. دبی یا همان میزان آب دهی این رودخانه به صورت متوسط حدود ۵ متر معکب در هر ثانیه است و در مسیر خود هزاران هزار انسان، گیاه و حیوان را سیرآب میکند.
در ۳۰ کیلومتری نهاوند، در مسیر جاده آورزمان به سمت فارسبان، روستایی با همین نام قرار دارد. این روستا ۱۳۰۰ نفر جمعیت دارد و مراتع سرسبز و باغات زیادی را در دل خود جای داده. باغ گردو، گیلاس، آلبالو و میوههای رنگارنگ دیگری در این اطراف به چشم میخورند و در فصل شکوفه زدنشان، به اینجا نمای بسیار زیبایی میبخشند. همه این سرسبزیها به دلیل وجود سرابی به نام فارسیان است که از دل کوه جوشیده و باعث چنین حجمی از آبادانی شده. اگر به این روستا آمدید، حتما سری به حمام باستانی آن نیز بزنید.
در ۱۷ کیلومتری شمال نهاوند سرابی با نام ملوسان قرار دارد. این سراب را نیز میتوان یکی از جاهای دیدنی نهاوند دانست. در این منطقه به دلیل سرسبزی بالا، بز کوهی پرورش میدهند و البته شکارگاهی برای شکارچیان نیز محسوب میشود. پوشش گیاهی و حیوانی اینجا بسیار دیدنی بوده و با نهاوند تنها بیست دقیقه فاصله دارد.
-
سراب کنگاور کهنه
این سراب نسبت به سرابهای دیگر از نهاوند دور است. ۴۵ کیلومتر باید به سمت غرب نهاوند بروید تا روستایی با نام کنگاور کهنه را پیدا کنید. با دیدن درختان چنار و بید میتوانید متوجه شوید که به سراب کنگاور کهنه نزدیک شدهاید. این سراب باعث آبادانی زیادی در این منطقه شده و این مساله را باید از چنار چار صد سالهای پرسید که سالیان دراز در معشیت سراب کنگاور کهنه قرار دارد.
سوغات نهاوند چیست؟

خب هیچ سفری بدون سوغاتی معنا نمیدهد. شاید کمتر کسی در مورد سوغات نهاوند چیزی بداند. سوغات نهاوند ترکیبی از سوغاتهای معروف شهرهای دیگر ایران است! در حقیقت از نهاوند میتوانید سنل، حلوا گردویی، عسل، نقل، لواشک و گز سوغات بیاورید. البته مرکبات و لبنیات نهاوند نیز محبوب هستند که در سفرهای طولانی نمیتوانید همراه ببرید.
اگر به دنبال سوغات صنایع دستی هستید، باید به دنبال گلیم، گبه، فرش، قالی و جاجیم باشید.
امکانات رفاهی، خدماتی و تفریحی نهاوند به چه شکل است؟
از نظر امکانات رفاهی، خدماتی، تفریحی و اقامتی اصلا نباید نگران باشید. در شهر نهاوند انواع اقسام امکانات اقامتی و رفاهی وجود دارد که آماده ارائه خدمات به مسافران هستند.
چطور به نهاوند بیاییم؟
برای رفتن به نهاوند بهتر است ابتدا خودتان را به همدان برسانید. نهاوند در جنوب شرقی استان همدان قرار دارد. شما میتوانید از شهر همدان به سمت ملایر بروید و از ملایر تابلوهایی شما را به سمت نهاوند راهنمایی خواهند کرد. از ملایر تا نهاوند تنها ۵۴ کیلومتر راه است. اگر به صورت مستقیم از همدان به سمت نهاوند بیایید، ۱۱۲ کیلومتر مسافت را باید بپیمایید و حدود ۱ ساعت در راه خواهید بود.
اگر از سمت غرب نیز بخواهید وارد نهاوند شوید، باید بدانید که نهاوند از کرمانشاه ۱۴۹ کیلومتر فاصله دارد. به همین دلیل حدود دو ساعت در راه خواهید بود تا از کرمانشاه خودتان را به نهاوند برسانید.
چه فصلی به نهاوند سفر کنیم؟
نهاوند واقعا شهری چهار فصل است و میتوانید در هر فصلی از جاهای دیدنی نهاوند بازدید فرمایید. اما به صورت کلی بهترین فصل برای بازدید از این شهر را از اواسط اردیبهشت تا اواخر شهریور میدانند. در فصل بهار بارش زیاد است و سرسبزی مناظر طبیعی دو چندان میشود. از طرفی در فصلهای پر بارشی مثل بهار و پاییز، هوا بسیار دل انگیز بوده و چشمهها جوش و خروش بیشتری دارند. رودخانه گاماساب نیز در این فصل بسیار پر آب و دیدنی است.
این بود خلاصه ای از زیبایی های نهاوند که البته همه نهاوند را با نام سراب گاماسیاب و سراب گیان آن میشناسند اما این شهر پنهان شده در استان همدان جذابیت های بیشماری دارد و باید روی آنها سرمایه گذاری های بیشتری صورت بگیرد.