خانه / غذاها و سوغات همدان / صنایع دستی همدان : سفال ، چرم ، مینیاتور ، چوب و …

صنایع دستی همدان : سفال ، چرم ، مینیاتور ، چوب و …

صنایع دستی همدان

همدان شهر هگمتانه تاریخ ایران ، شهری که شاید تاریخ آنرا بتوان با پیدایش تمدن گره زد . صنایع دستی همدان بسیار ارزشمند است .همدان شهری است توریستی که علاوه بر زیبایی های طبیعی همچون غار علیصدر ، جاذبه های تاریخی همچون گنج نامه ، آرامگاه انسانهای مشهور تاریخ چون بوعلی سینا و شاعر بزرگی چون باباطاهر ،صنایع دستی زیبا و بی شماری دارد . هنر دست هنرمندان این مرزو بوم در اقصی نقاط جهان دیده می شود . یکی از زیباترین آثار منبت کاری شده ایران رهلی است که در موزه متروپولتین نیویورک نگهداری میشود.

همدان شهر بزرگ و پر روستایی هست و در هر روستا میتوان انواع مختلف صنایع دستی کمیاب و تک را مشاهده کرد اما در این مطلب سعی کرده ایم معروفترین و بهترین صنعت های دست ساز را در همدان خدمت شما معرفی کنیم.

طلا و نقره

در همدان بخشی از صنایع دستی کاملا وابسته به طلا و نقره هستند که به معرفی هر یک از آنها می پردازیم.

طلاکوبی و نقره کوبی
طلاکوبی و نقره کوبی هنری است که یک هنرمند در طی آن تلاش می کند تا طرح های سنتی و نقوش را بر روی ورقه های نقره ای و طلایی به صورت برجسته نقش کند. سپس این ورقه ها را بر روی شیشه، چوب و سرامیک نصب می کنند تا جلوه ی بیشتری داشته باشد.

طلا و نقره سازی
در برخی شهرستان های استان همدان با استفاده از مفتول هایی از جنس طلا و نقره، زیورآلاتی را می سازند که بسیار چشم نواز هستند. از مهم ترین زیورآلاتی که به دست هنرمندان این شهر ساخته می شود انگشتر می باشد . صنعت انگشتر سازی در این استان رواج بسیاری دارد. رکاب انگشتر از جنس نقره و طلا و به اشکال گوناگون ساخته می شود. برای تزیین رکاب از نگین و سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی همچون الماس ، یاقوت ، زمرد ، یشم ، فیروزه و عقیق به کار می رود.

طلا کاری روی شیشه
هنرمندان همدانی با ظرافت خاصی، بدنه ی ظروف شیشه ای سنتی همچون گلاب پاش، شکلات خوری، لوستر و میوه خوری را با با آب طلا و نقوش سنتی، اسلیمی، ختایی و گل و بته تزیین می کنند. این نوع هنر را می توان در شهر های همدان ، ملایر و لالجین مشاهده نمود.

از همدان چی بخریم؟ صنایع دستی همدان

سفال و سرامیک

یکی از شناخته شده ترین هنرهای همدان سفال ها و سرامیک های تولیدی شهر لالجین است که شهرت جهانی دارد. قدمت سفالگری در این منطقه چیزی در حدود ۷۰۰ سال تخمین زده می شود و و وجود اساتید و هنرمندان برجسته و تنوع طرح ها اثباتی بر این قدمت می باشد. انواع ظروف مصرفی ، ظروف تزئینی و آثار هنری ، انواع تندیس ، تولیدات سرامیک لعابدار ، نقاشی شده و بدون نقاشی ، خام پخت با نقاشی های زیر لعابی ، تلفیق سفال با چرم ، چوب ، پارچه ، گل و خرمهره از جمله تولیداتی هستند که در لالجین به دست هنرمندان درست می شوند.

 نقاشی

صنایع دستی در شهر همدان مزین به هنر نقاشی نیز هستند و محصولات زیر از آن بهره برده اند.

تذهیب
تذهیب نوعی نقاشی است که برای تزیین تابلوهای خوشنویسی، متون قرآنی ، شعر و… به کار می رود. در تذهیب از طرح های سنتی، اسلیمی، ختایی استفاده می شود و این نقوش بر روی کاغذ های رنگی ، طلایی و نقره ای ایجاد می گردد.

مینیاتور
نقاشی مینیاتور از دوران قبل از اسلام تا کنون در ایران انجام می شود. در همدان این هنر بر روی صفحه کاغذ، ظروف سفالی، گلدان ها و کتیبه ها جلوه گری می کند.

نقاشی روی سفال و سرامیک
نقاشی روی بدنه ی لعابی، نقاشی زیر لعابی، نقاشی های رنگ و روغن، نقاشی آب طلا روش هایی هستند که به وسیله ی آنها، نقوش سنتی و مدرن بر روی سطوح سفالی و سرامیک پیاده می شوند. نقاشی روی سفال و سرامیک در شهرهای لالجین و همدان رواج دارد.

صنایع دستی همدان

 صنایع چوبی

زدن نقش بر روی چوب محصولات زیبایی را خلق می کند. صنایع دستی چوبی همدان  که عبارتند از:

منبت کاری
منبت کاری از هنرهای چندهزارساله ی ایران است که به وسیله ی آن نقش های برجسته ای بر روی سطوح چوبی ایجاد می شود. هنرمندان، آیات قرآنی، شعر و متون را به خط نسخ، نستعلیق و شکسته را با حاشیه هایی زیبا در کنار یکدیگر نقش می کنند و اثر زیبایی را می آفرینند.

معرق

در معرق برش های بسیار ظریف و نازک از انواع چوب های تزیینی، صدف و عاج را در کنار یکدیگر قرار می دهند تا طرح های زیبایی را بر روی چوب نقش کنند. این طرح ها بیشتر شبیه نقاشی های مینیاتوری هستند. این هنر در ملایر، تویسرکان، نهاوند و همدان به چشم می خورد.

قاب سازی
قاب های چوبی یکی از صنایع دستی نفیس همدان هستند. بدنه ی قاب ها را با طرح های زیبا و سنتی به وسیله ی کنده کاری روی چوب (منبت) یا قالبی تزیین می کنند. روستای کاج در شهرستان رزن، شهرهای همدان ، ملایر و تویسرکان میزبان هنرمندان قاب ساز هستند.

از همدان چی بخریم؟ صنایع دستی همدان

 مس

استفاده از مس نیز در صنایع دستی همدان دیده می شود و به اشکال زیر در بازارهای این استان دیده می شود:

مسگری
ساخت ظروف و ادوات مسی از دیرباز در همدان رواج داشته است. انواع دیگ ، کاسه، بشقاب و سایر ظروف آشپزخانه از جمله تولیدات هنرمندان این رشته هستند. این محصولات با استفاده از ورقه های مسی ساخته می شوند و بدنه ی آنها را با با آلیاژی از قلع و روی جلا می دهند.

قلم زنی
در قلم‌زنی، هنرمند با ایجاد خطوط و نقوش به وسیله قلم با ضربه چکش و بر روی مس، طلا، نقره و برنج، سعی در تزیین سطح کار به بهترین شکل دارد. در همدان قلم زنی بر روی مس یکی از هنر های رایج در سطح استان است.

شیشه

شیشه یکی از عناصری است که در صنایع دستی همدان به شکل های خاصی دیده می شود :

آبگینه
آبگینه در واقع همان شیشه گری به صورت سنتی است که در آن ظروف شیشه ای دمیدن هوا به دورن مواد مذاب شیشه به صورت بی رنگ و الوان تولید می گردند.

تراش شیشه
در صنعت تراش شیشه، هنرمند با استفاده از ابزار ساده اشکال مختلف و زیبایی را بر روی ظروف شیشه ای مانند پارچ و لیوان، میوه خوری، شکلات خوری و لوستر ایجاد می کند. این طرح ها به صورت نقوش برجسته و فرو رفته و یا مات کاری سطح شیشه دیده می شوند.

از همدان چی بخریم؟ صنایع دستی همدان

 ساز سازی

ساخت انواع سازهای سنتی با استفاده از چوب های مخصوص و به روش سنتی در شهر همدان و برخی شهرستان های استان صورت می گیرد سازهایی همچون سه تار، سنتور و دف از جمله تولیدات کارگاه های ساز سازی در همدان هستند.

سنگ

وجود معادن سنگ های مختلف از جمله گرانیت ، کوارتز، فلدسپا ، میکا و … در استان همدان سبب شده است که صنایع مرتبط با سنگ در شهر های مختلف رواج پیدا کند.

سنگ تراشی
تراش سنگ ها ی قیمتی و نیمه قیمتی از جمله صنایع دستی استان همدان به شمار می رود که از قدیم الایام هنرمندانی در شهرستان های مختلف به آن می پردازند.

حجاری
سنگ تراش زمینه ی خامی را بر روی سنگ ایجاد می کند و حجار به تکمیل هنر وی می پردازد. حجار نوعی قلمزنی بر روی سنگ انجام می دهد و آثار فاخری را برای مساجد، آرامگاه افراد سرشناس و دیوارهای ساختمان های مهم می سازد.

پوستین دوزی

در پوستین دوزی پوست گوسفند و بره را تمیز می کنند، سپس بدون تراشیدن پشم آن با استفاده از آردجو، زاج و مازوج آن را به صورت پوستین یا زیرانداز آماده می کردند. در گذشته پوستین دوزی یکی از مشاغل روستاییان بوده است اما به مرور زمان و در نتیجه ی گران شدن پوست این کار کمتر انجام می شود.

 چرم سازی

تولید چرم در همدان بیش از ۳۰۰۰ سال قدمت دارد. به دلیل گسترش زیاد چرم سازی در گذشته ، شهر همدان به دباغخانه نیز معروف بوده و نخستین کارخانه ی چرم سازی ایران نیز در این شهر ساخته شده است. کیفیت این چرم به حدی بود که به خارج از کشور نیز صادر می شد اما با تعطیلی کارگاه های این صنعت از تولید ان کاسته شد.کمربند، کیف، کفش، جاکلیدی و لباس از جمله تولیدات چرم در همدان هستند.

از همدان چی بخریم؟ صنایع دستی همدان

قالی بافی

رونق کشاورزی و دامداری و تولید پشم و نخ های مرغوب در همدان سبب شده است که هنرمندانی به قالیبافی مشغول شوند و سبک و سیاق خاص این شهر را به وجود آورند.استفاده از پشم های دست ریس شده و رنگرزی طبیعی با شیره گیاهان و به کارگیری طرح های شکسته و هندسی همچون ماهی و ترنج از جمله ویژگی های خاص قالی همدان است. پنج چارک و دوزرعی طرفداران زیادی دارند اما قالی های خرکی، کناره، پشتی، روکرسی کمتر مورد پسند قرار می گیرند.

تابلو فرش های نفیس که طرح هایی از مناظر، اماکن تاریخی و فرهنگی و چهره را در خود جای داده اند. ملایر ، همدان و کبودرآهنگ از شهرستان هایی هستند که باف فرش و تابلوفرش در آنها صورت می گیرد.

گلیم بافی

گلیم در واقع نوعی فرش صاف و بدون گره، پرز و خواب می باشد که اغلب هنر دست عشایر و بر اساس ویژگی های هر منطقه است.گل لاله، زنگوله، خرچنگی، گل سبدی، گل قندی،دست دلبر، ضربدری، جناقی و اسلیمی از جمله طرح هایی است که در گلیم همدان به چشم می خورد. شهر نهاوند مرغوب ترین گلیم را در همدان دارد.

 مرواربافی یا حصیر بافی

مرواربافی بافت مصنوعات با استفاده از چوب مروار است که در برخی مزارع روستاهای همدان کشت می شود. چوب مروار در مزارع برخی از روستاها کشت می شود. انواع سبد، گلدان، مبلمان، میز و صندلی و … از محصولات این هنر می باشند. گاهی به جای مروار از حصیر نیز استفاده می کنند.

 کاشی هفت رنگ

این نوع کاشی که به کاشی کتیبه نیز مشهور است با طرح ها و نقوش بسیار زیبا وجود دارد. دیوارهای مساجد، اماکن زیارتی و فرهنگی به این هنر مزین می باشند. شهر همدان و لالجین از تولیدکنندگان اصلی این کاشی هستند.

 نساجی سنتی

جاجیم، جاجیمچه، روتختی، رومیزی، روتختی، روسری، لباسهای محلی، ملحفه و شمد از جمله بافته هایی هستند که در شهر ها و روستاهای همدان تولید می شوند. برای تولید این محصولات از دستگاه های ساده ی بافندگی و نخ پشمی برای پود و از نخ پنبه ای برای تار استفاده می کنند.

 سوزن دوزی سنتی

ساقه دوزی ، پته دوزی ، برداری دوزی ، پیله دوزی ، آینه دوزی ، سرمه دوزی ، سکه دوزی و چشمه دوزی از جمله سوزن دوزی های سنتی هستند که بر روی پارچه های ساده ، ترمه و مخمل انجام می شوند. برای پیاده سازی طرح ها و دوخت آنها از نخ های ابریشمی رنگی استفاده می کنند. هنرمندان در شهر های همدان و ملایر به خلق آثار مشغول هستند.

گیوه بافی

گیوه نوعی پاپوش است که رویه اش را است که رویه آن را از نخ پنبه ای تابیده و زیره آنرا از چرم یا آجیده می سازند. در گیوه هوا جریان می یابد و باعث می شود که پا خنک بماند. در روزگاران گذشته این پاپوش رواج زیادی در تابس تان ها داشته است اما امروزه با روی کار آمدن انواع و اقسام کفش ها بازار مشتری زیادی برای آن وجود ندارد.
روستاهای دهفول، کفراش، فهرومند و آرتیمان از تولیدکنندگان گیوه در همدان به شمار می روند.

صنایع فلزی

مردمان همدان با استفاده از فلزات نیز مصنوعاتی را درست می کنند که طرفداران خاص خود را دارند. مصنوعات فلزی محصولاتی هستند که در صنایع فرفوژه سازی، چاقو سازی و زنجیر سازی تولید می شوند.

از همدان چی بخریم؟ صنایع دستی همدان

البته صنایع دستی همدان وسیع تر از این بود که بخواهد در یک مقاله و پست بتوان تمام جزئیات را یادداشت کرد و یا اینکه چیزی از قلم نیفتد اما تا جای ممکن سعی شد که در اینجا توضیحات کامل خدمتتان ارائه شود که امید است که مفید واقع شده باشد.

برای امتیاز به این نوشته کلیک کنید!
[کل: 1 میانگین: 4]

درباره ی مدیر همدان توریسم

همچنین ببینید

کماج

سوغات کماج همدان + طرز تهیه این نان خوشمزه

سوغات کماج همدان کماج پرطرفدار این میان وعده فوق العاده که نمونه آن در هیچ …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *